بیماری فشار خون چیست؟

بیماری فشار خون، که به‌طور رایج با نام هیپرتنشن شناخته می‌شود، یک اختلال مزمن است که با افزایش غیرطبیعی فشار خون در دیواره رگ‌های خونی مشخص می‌شود. این بیماری در ایران، طبق گزارش‌های وزارت بهداشت تا بهمن ۱۴۰3، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار داده و یکی از عوامل اصلی عوارضی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، و نارسایی کلیه است. درک ماهیت بیماری فشار خون، علل، انواع، و روش‌های مدیریت آن، گام مهمی برای پیشگیری و درمان است. این مقاله به بررسی جامع و علمی بیماری فشار خون می‌پردازد تا اطلاعات کاملی در اختیارتان قرار دهد.برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید انواع دستگاه های فشار خون دیجیتال، از فروشگاه دستگاه های فشار خون بازدید نمایید.

برای آشنایی بیشتر و خرید انواع دستگاه فشارخون دیجیتال می توانید مقاله آشنایی با دستگاه فشارخون دیجیتال  یا روش انتخاب دستگاه فشار خون دیجیتال را مطالعه نمایید.

​

بیماری فشار خون چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

فشار خون، نیرویی است که خون با آن به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند و به دو عدد (سیستولیک/دیاستولیک) اندازه‌گیری می‌شود: سیستولیک (فشار هنگام ضربان قلب) و دیاستولیک (فشار در حالت استراحت قلب). فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است، و فشار بالای ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه به‌عنوان هیپرتنشن شناخته می‌شود. 

• علت اصلی : در بیشتر موارد (۹۰ درصد) علت مشخص نیست (هیپرتنشن اولیه) و به عوامل ژنتیکی و سبک زندگی مرتبط است. 
• هیپرتنشن ثانویه : ناشی از بیماری‌های دیگر (مثل مشکلات کلیوی) یا مصرف داروها (مثل کورتیکواستروئیدها) است. 

​

افزایش فشار خون باعث فشار بیش از حد روی قلب و رگ‌ها شده و در بلندمدت به آن‌ها آسیب می‌رساند.

انواع اصلی بیماری فشار خون 

 ۱. فشار خون اولیه (Essential Hypertension) 

• توضیح : شایع‌ترین نوع (۹۰ تا ۹۵ درصد موارد) که به‌تدریج با افزایش سن یا سبک زندگی ناسالم ایجاد می‌شود. 
• سن شروع : اغلب در بزرگسالان بالای ۳۵ سال دیده می‌شود. 
• علت : ترکیبی از ژنتیک، چاقی، استرس، و رژیم غذایی پرنمک. 
• مدیریت : تغییرات سبک زندگی و گاهی داروها. 

 ۲. فشارخون ثانویه (Secondary Hypertension) 

• توضیح : ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای یا عوامل خارجی است که قابل‌تشخیص و درمان هستند. 
• سن شروع : می‌تواند در هر سنی رخ دهد، به‌ویژه با شروع بیماری زمینه‌ای. 
• علت : مشکلات کلیوی، تنگی آئورت، آپنه خواب، یا مصرف داروهای خاصی مثل قرص‌های ضدبارداری. 
• مدیریت : درمان بیماری پایه و تنظیم داروها. 

 ۳. فشار خون حاد (Hypertensive Crisis) 

• توضیح : حالتی اورژانسی که فشار خون به‌طور ناگهانی بالای ۱۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه می‌رسد. 
• علت : عدم کنترل فشار خون، استرس شدید، یا مصرف مواد مخدر. 
• مدیریت : مراجعه فوری به بیمارستان برای کاهش فشار با داروهای تزریقی. 

​

علائم و نشانه‌های بیماری فشار خون 

علائم رایج: 

• سردرد (به‌ویژه در پشت سر و صبح‌ها).
• سرگیجه یا سبکی سر (به دلیل کاهش خون‌رسانی به مغز).
• تاری دید (در موارد شدید).
• علائم پیشرفته : تنگی نفس، درد قفسه سینه، و خونریزی بینی.

**توجه : فشار خون اغلب "قاتل خاموش" نامیده می‌شود، زیرا بسیاری از افراد (به‌ویژه در مراحل اولیه) بدون علامت هستند و تنها با اندازه‌گیری تشخیص داده می‌شوند.**

عوامل خطر و عوارض بیماری فشارخون 

 عوامل خطر 

ژنتیکی : سابقه خانوادگی فشار خون خطر را ۲ تا ۳ برابر می‌کند. 

سبک زندگی : چاقی، رژیم پرنمک، کم‌تحرکی، مصرف الکل، و سیگار. 

سن و جنسیت : افراد بالای ۶۰ سال و مردان تا قبل از ۶۰ سال بیشتر در معرض‌اند. 

 عوارض احتمالی 

• کوتاه‌مدت : آسیب به اندام‌ها در بحران فشار خون (مثل سکته مغزی).
• بلندمدت : آترواسکلروز (سخت شدن رگ‌ها)، نارسایی قلبی، نارسایی کلیه، و کوری.

​

روش‌های تشخیص و مدیریت بیماری 

تشخیص: 

• اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج (دو نوبت با فاصله حداقل ۲ دقیقه).
• آزمایش خون و ادرار برای بررسی آسیب‌های کلیوی یا هورمونی.
• مانیتورینگ ۲۴ ساعته فشار خون (Holter) در موارد خاص.

مدیریت : 

• رژیم غذایی : کاهش نمک (کمتر از ۵ گرم در روز)، افزایش پتاسیم (مثل موز و اسفناج)، و رژیم DASH.
• ورزش : حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی (مثل پیاده‌روی) در هفته.
• داروها : مهارکننده‌های ACE (مثل لیزینوپریل)، بتابلوکرها (مثل آتنولول)، و دیورتیک‌ها (مثل هیدروکلروتیازید) با تجویز پزشک.
• پایش : اندازه‌گیری منظم فشار خون در خانه.

برای آشنایی با رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون می توانید مقاله "رژیم غذایی مناسب برای فشار خون" را مطالعه نمایید.

پیشگیری و سبک زندگی سالم .

• پیشگیری اولیه : کاهش وزن (۵ تا ۱۰ درصد)، ورزش منظم، و اجتناب از استرس و سیگار.
• پیشگیری ثانویه : پایش فشارخون و مدیریت زودهنگام با رژیم و دارو.
• حمایت اجتماعی : مشاوره با متخصص قلب و شرکت در برنامه‌های آموزشی.

برای آشنایی با روش اندازه گیری فشار خون در خانه می توانید مقاله " اندازه گیری فشار خون در خانه " را مطالعه نمایید.

جمع‌بندی 

بیماری فشارخون یا هیپرتنشن، با انواع اولیه، ثانویه، و حاد، یک اختلال مزمن است که با فشار غیرطبیعی خون در رگ‌ها تعریف می‌شود. شناخت علائم، عوامل خطر، و روش‌های مدیریت (از جمله رژیم، ورزش، و دارو) برای زندگی سالم با این بیماری حیاتی است. اگر علائمی مثل سردرد مداوم یا تنگی نفس دارید، فوراً فشارخون خود را اندازه‌گیری کنید.برای اطلاعات بیشتر درباره انواع دستگاه ها و کالاهای پزشکی، با کارشناسان شفا24 تماس بگیرید.

​