شیدارک - سایت تخصصی کفپوش
شیدارک - سایت تخصصی کفپوششیدارک - سایت تخصصی کفپوش
شیدارک - سایت تخصصی کفپوشکشاورزی شهری، باغی روی بام
باغ ها و باغچه ها پیش از کاربرد زیبایی شناسانه، برای تامین محصولات کشاورزی انسان ایجاد شدند. و به عنوان بخشی از محل زندگی، سبزیجات، گیاهان معطر و میوه مورد نیاز خانواده در آن تولید می شد. با افزایش تراکم سازه ها در شهر، خانه ها به جای توسعه افقی به شکل عمودی گسترش پیدا کردند.حیاط ساختمان و روف گاردن به عنوان فضایی مشترک تنها کارکرد ارتباطی داشت. و ساکنین تعامل مستقیم با فضای سبز و محیط طبیعی نداشتند.
در کنار تغییر الگوی مسکن، اقتصاد کلان برای کاهش هزینه تولید و بالا بردن بهره وری به تولید صنعتی محصولات کشاورزی و دامپروری اقدام کرد. قیمت کم و صرفه جویی در زمان، تولید صنعتی را گسترش داد. به این ترتیب فرهنگ کشت و تولید خانگی از زندگی شهرنشینی حذف شد.
در قرن بیستم تاکید بر بالا بردن کیفیت زندگی انسانی مورد توجه قرار گرفت. به دلیل کم بودن عرصه افقی در سطح زمین، ایجاد سطح سبز به دیوار و بام ساختمان ها منتقل شد. علاوه بر آن بحران تولید غذا، هزینه سوخت های فسیلی برای حمل و نقل و بحران اقتصادی باعث شد تا طرح های کشاورزی شهری به شکل جدی مطرح شده و گسترش پیدا کنند. امروزه کشاورزی شهری در کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از رویکردهای اصلی مدیریت شهری برای رسیدن به پایداری مورد استفاده قرار می گیرد.
برای مطالعه بیشتر درباره بام سبز و بام باغ می توانید مقاله " بام سبز یا بام باغ " را مطالعه نمایید.
کشاورزی شهری روی بام چیست؟
کشاورزی شهری روی بام، یک روش جدید برای تولید محصولاتی مانند سبزیجات و میوه ها بر روی پشت بام است. این کار می تواند به صورت محدود برای مصرف شخصی یا در سطح متوسط برای بازار محلی انجام شود. در باغ های روی بام انواع محصولات مانند سبزیجات، صیفی جات، گیاهان دارویی و میوه ها با عنوان کشاورزی شهری روی بام Urban Rooftop farming قابل تولید هستند.
هدف کشاورزی شهری بالابردن کیفیت زندگی شهرنشینی و ایجاد شهری پایدار است. این برنامه که در ابتدا به عنوان حرکتی جدید شروع شده بود، به دلیل سودآوری بالا به عنوان یکی از برنامه های بلند مدت مدیریت شهری در نظر گرفته شده است. تولید سبزیجات مصرفی در شهرها علاوه بر اثرات گسترده زیست محیطی، اثرات اقتصادی بسیار مهمی برای شهر دارد. امنیت در تامین مواد غذایی، هزینه تولید کم و امکان استفاده عموم مردم از محصولات، زنجیره تولید غذایی کارآمد، کاهش هزینه های حمل و نقل، مدیریت سیلاب و استفاده از کمپوست زباله شهری از این موارد هستند.
اثرات مثبت کشاورزی شهری
کشاورزی شهری روی بام یکی از روش های گسترش فضای سبز است. اما در انتخاب نوع گیاهان، از گونه های مورد مصرف انسان استفاده می کند. به همین دلیل این نوع فضای سبز نیز مانند بام سبز تمام ویژگی های مثبت زیست محیطی را دارد. عایق دمایی ساختمان، عایق صوتی، کاهش آلودگی هوا و غبار، کاهش اثر جزایر گرمایی، جذب آب باران، جلوگیری از سیلاب، ایجاد زیستگاه های جدید برای پرندگان و حشرات، همه از مزایای این سیستم است. با این وجود کشاورزی روی بام ویژگی های مثبت اجتماعی و اقتصادی ویژه ای دارد که در ادامه معرفی می شوند.
کاهش هزینه حمل و نقل
یکی از مهمترین عوامل در تعیین قیمت نهایی محصول هزینه حمل و نقل آن است. محصولات کشاورزی عموما در مناطق روستایی و حومه شهر ها تولید می شوند. انتقال این محصولات هزینه سوخت را به قیمت نهایی محصول اضافه می کند. و گاهی این هزینه به دلیل مسافت زیاد بسیار بالا می رود. تولید سبزیجات روی بام مصرف سوخت های فسیلی را کاهش داده، دسترسی را بسیار سریع کرده، و هزینه حمل و نقل را کم یا نزدیک به صفر می کند. این قیمت مناسب استفاده عموم مردم را از محصولات امکان پذیر می کند.
دسترسی سریع به محصولات تازه
در طی حمل و نقل های طولاتی بسیاری از محصولات تازه کشاورزی کیفیت اولیه خود را از دست می دهند. در محصولات با ماندگاری کم نیز هزینه اتلاف محصول بالاست. در کشاورزی شهری زمان و مسافت انتقال محصولات بسیار کم می شود.زیرا عمده جابجایی در مسیرهای کوتاه شهری است. و در مصارف شخصی محصول به شکل مستقیم و تازه چین برداشت می شود. در این روش علاوه بر کاهش اتلاف محصولات، سبزیجات با کیفیت بالاتر و طعم بهتر به دست مصرف کننده می رسد.
تنوع بالای محصولات
استفاده از کشاورزی روی بام امکان تولید بسیاری از محصولات را فراهم می کند. تقریبا همه انواع سبزیجات و صیفی جات در بام قابل تولید هستند. برنامه ریزی در تولید می تواند تنوع محصولات را بر اساس نیاز شهر تامین کند.
استراتژی منحصر به فرد تولید با کشت ارگانیک و تولیدات گیاهان خاص
یکی دیگر از ویژگی های مهم کشاورزی روی بام، گرایش به تولید ارگانیک است. از آنجایی که خاک کشت در بام از نوع خاک مخصوص و بسیار غنی است، گیاهان نیازی به کود دهی ندارند. و به دلیل ارتباط مستقیم با بازار و تمایل مردم به مصرف گیاهان بدون سم و....................
برای مطالعه ادامه مطلب در سایت اسپینگر می توانید از لینک زیر استفاده نمایید.
تفاوت بام سبز و دیوار سبز Green Roofs Vs. Green walls
اهمیت بالا بردن کیفیت زندگی شهری تغییر نیازهای جدیدی را برای شهرنشینان مطرح کرده است. ساختمان های بلند مرتبه، تراکم ساخت، فضای زندگی کوچک و بالا بودن ارزش زمین از ویژگی های کلان شهرهای امروز است. این عوامل بیش از هر چیز، فضای سبز را در سطح شهرها کاهش داده است. کاهش آلودگی های شهری و نیاز انسان به همراهی با طبیعت باعث شده تا طراحان با روش های جدید این فضای از دست رفته را دوباره احیاء کنند. ایجاد تراس های سبز، بام سبز، بام باغ و دیوار سبز مهمترین نمود این تلاش است.
برای مطالعه بیشتر درباره بام سبز و بام باغ می توانید مقاله " بام سبز یا بام باغ " را مطالعه نمایید.
بام سبز، بام باغ و بعضی از انواع دیوار سبز ریشه ی تاریخی نیز دارند. اگرچه مهمترین استفاده آنها در گذشته لذت بردن و تفریح بود، اما در عصر مدرن در کنار تفریح، اثرات زیست محیطی هم اهمیت بالایی دارند. در راستای توسعه پایدار شهرها نکاتی مانند کاهش آلودگی هوا، جذب غبار، افزایش جذب آب باران، کاهش مصرف انرژی و حفظ زیستگاه های جانوری نیز مورد توجه قرار گرفته اند.
در بین سیستم های جدید معرفی شده، بام های سبز ( شامل بام سبز و بام باغ ) و دیوار سبز در گروه پر کاربردترین روش ها قرار می گیرند. زیرا از فضاهای غیرقابل استفاده برای ایجاد سطح سبز استفاده می کنند. و بخش های بدون عملکرد ساختمان را به فضایی موثر تغییر می دهند. در تعیین نوع فضای سبز همیشه این نکته مطرح می شود، که چه نوع فضای سبزی برای ساختمان مناسب است. پاسخ به این سوال با بررسی ویژگی ها، مزایا و معایب هر روش ممکن است. ضمن آنکه کدامیک از این روش ها با هدف های کاربران هم راستا خواهد بود.
بام سبز و بام باغ چیست؟
عبارت بام سبز به صورت عام به تمام بام های دارای پوشش گیاهی گفته می شود. اما در علم تخصصی طراحی منظر، بام سبز و بام باغ تفاوت هایی از نظر عملکرد و روش ساخت دارند. بام باغ یا Roof garden فضای سبز ساخته شده ای است که از سطح بام برای استفاده به عنوان فضای سبز روباز استفاده می کند. در واقع یکی از هدف های اصلی ساخت بام باغ تامین نیاز ارتباط انسان با طبیعت است. از نظر سازه ای، عمق خاک آن بین 100- 20 سانتیمتر بوده، و گونه های گیاهی قابل استفاده در آن گیاهان پوششی، بوته ها، درختچه ها و بعضی از انواع درختان را شامل می شود. در طراحی بام باغ از انواع طراحی ها، مبلمان و مصالح می توان استفاده کرد. بام باغ از نظر فنی تخصصی تر از بام سبز بوده و نیاز به نگهداری بیشتری دارد.
بام سبز green roof با هدف اصلی ایزولاسیون و کاهش مصرف انرژی ساخته می شود. در واقع بام سبز با تاکید بر بهبود عوامل زیست محیطی گسترش پیدا کرده است. بام سبز دارای عمق خاک 20-6 سانتیمتر است. گیاهان مورد استفاده در آن انواع سدوم و گیاهان علفی ریشه کوتاه هستند. این گیاهان از گونه های مقاوم به گرما، خشکی و باد انتخاب می شوند. پوشش گیاهی، میزان تابش اشعه خورشید را تا 87 درصد نسبت به بام های بدون بام سبز کاهش می دهد. بام سبز سیستم سبک و ساده تری دارد. ضمن آنکه نیاز آبی کمتری داشته و نیاز به نگهداری مداوم ندارد.
دیوار سبز چیست؟
دیوار سبز یک اصطلاح کلی است برای تمام سطوح سبزی که به شکل عمودی بر روی دیوار ایجاد می شوند. دیوار سبز گاهی با عنوان باغ عمودی یا فضای سبز عمودی هم معرفی می شود. انواع متفاوتی از دیوار سبز بر اساس سیستم و روش اجرا وجود دارد. این روش ها به شکل کلی در دو دسته می توانند قرار بگیرند: سیستم های حمایت کننده support system و سیستم های نگهدارنده carrier system . در سیستم های حمایت کننده گیاهان بالارونده برای رشد بر روی سیم یا کابل مورد نظر هدایت می شوند. این دسته از دیوار سبز را نمای سبز green Facades نیز می نامند. در سیستم های نگهدارنده، گیاهان در گلدان ها یا بسترهای نمدی که در آن بستر کاشت وجود دارد کشت می شوند. و این سازه به صورت عمودی به دیوار متصل می شود. این نوع از دیوار سبز را دیوار زنده یا Living wall نیز معرفی می کنند.
در نمای سبز گیاهان در خاک و کنار سیستم نگهدارنده یا دیوار کشت می شوند. نمای سبز بیشتر با گیاهان رونده و یا هرس گیاهان پر رشد ایجاد می شود. در نتیجه اجرای آن نیاز به هرس و تربیت مداوم در طی زمان دارد. این نوع دیوار سبز از گذشته به خصوص در باغهای انگلیسی و فرانسوی رایج بود. در حالیکه دیوارهای زنده شکلی مدرن از دیوار سبز هستند که .............
برای مطالعه ادامه مطلب در سایت اسپینگر می توانید از لینک زیر استفاده نمایید.
برای آبیاری بام سبز از چه روش آبیاری می توان استفاده کرد؟
آشنایی با شرایط مناسب رشد و نیازهای اساسی گیاهان، از اولویت های طراحی فضای سبز است. در بام های سبز توجه به تامین نیازها اهمیت بیشتری پیدا می کند. چون علاوه بر شرایط سخت، دسترسی گیاهان به منابع هم محدود است. در مقاله قبل ویژگی های خاک روف گاردن و ترکیبات آن معرفی شد. در این مقاله دومین نیاز بسیار مهم گیاهان یعنی روش های آبیاری معرفی می شود.
الگوی های متفاوت سازه های سبز روی بام که با عنوان بام سبز و بام باغ معرفی می شوند، از نظر نیاز آبی تا حدی متفاوت هستند؛ و از روش های متفاوتی برای آبیاری آنها استفاده می شود. ضمن آنکه نوع گیاهان انتخاب شده، شرایط اقلیمی، الگوی بارندگی، شیب بام و بودجه مورد نظر نیز از عوامل تعیین کننده در انتخاب نوع آبیاری است. از آنجاییکه خاک مناسب و آبیاری منظم و کافی، دو پیش شرط اولیه برای ایجاد فضای سبز است؛ بدون برنامه مشخص در این مورد نمی توان اقدام به اجرای فضای سبز نمود. در این متن به روش های آبیاری بام سبز Green Roof پرداخته می شود.
روش های آبیاری بام سبز
بام سبز Green Roof یا بام های گسترده (Intensive)، بیشتر با هدف های زیست محیطی ساخته می شوند. پوشش گیاهی بام، برای ساختمان به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل می کند؛ در نتیجه کاهش مصرف انرژی را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن باعث بالا رفتن اثرات مثبت زیست محیطی می شود. این نوع بام شامل بستر کم عمقی از خاک است که بیشتر سطح بام را می پوشاند؛ و جزء سازه های سبک محسوب می شود. عمق خاک آن کمتر از 20 سانتیمتر است. گیاهان مورد استفاده در آنها از انواع گیاهان ریشه کوتاه مانند ساکولنت، سدوم ها و گیاهان علفی هستند.
تاریخچه پیدایش بام سبز مربوط به منطقه اسکاندیناوی است. در گذشته بعضی از مناطق اسکاندیناوی روی بام را با لایه ای از خاک می پوشاندند. این لایه کم عمق خاک برای عایق کردن ساختمان ها در برابر سرما بود. برای تثبیت این خاک در برابر باد و طوفان گیاهان مختلف در آن کشت می شد. به مرور گونه های موثر در این ساختار بر اساس مقاومت و سهولت نگهداری بیشتر مورد استفاده قرار گرفتند. عمده این گیاهان به صورت طبیعی با رطوبت محیط و بارش طبیعی منطقه رشد می کردند و نیاز به آبیاری اضافه نداشتند.
در سالهای اخیر آلمان به صورت جدی به استفاده از بام سبز پرداخت و بعد از آن در سایر کشورهای اروپایی نیز مورد استفاده قرار گرفت. تنوع اقلیم و سیستم های اجرایی روش های متفاوتی را برای اجرا و نگهداری بام سبز بوجود آورد. در موضوع آبیاری، روش قدیمی، اجرای بام سبز به صورت دیم ( کشت بدون آب ) انجام می شد. اما در بسیاری از اقلیم ها کشت دیم امکان پذیر نیست. در این موارد از سیستم های آبیاری دستی، بارانی و قطره ای می توان استفاده کرد. که انتخاب نوع دقیق این روش آبیاری بام سبز به ویژگی های آن مانند نوع پوشش، اقلیم و هزینه اجرا بستگی دارد.
آبیاری طبیعی ( کشت دیم)
کشت دیم (دیم کاری) نوعی کشاورزی مخصوص مناطق خشک است، که در آن تنها بارش های طبیعی منطقه تامین کننده آب مورد نیاز زمین های کشاورزی هستند. ریشه پیدایش و توسعه بام سبز مربوط به مناطق اسکاندیناوی است. این مناطق دارای آب و هوای سرد و مرطوب هستند. در بام های سبز قدیمی، رطوبت بالای هوا و بارش های زیاد در کشورهای اروپایی نیاز آبی را تامین می کردند. از این نظر اصطلاح دیم که در ایران برای کشاورزی در مناطق خشک استفاده می شود می تواند صحیح نباشد. اما هدف این متن از به کار بردن کلمه دیم، استفاده گیاهان بام سبز از بارش های طبیعی برای تامین نیاز آبی است.
در بیشتر مناطق ایران با آب و هوای گرم و خشک، امکان توسعه بام سبز به صورت کاملا دیم نیست. اما در مناطق مرطوب شمالی که رطوبت هوا شبیه مناطق اروپایی است، این امکان وجود دارد. انتخاب نوع گیاهان مقاوم به خشکی در بالابردن کیفیت این نوع کشت می تواند موثر باشد. به خصوص بسیاری از گونه های بومی علفی در ایران که از انواع خشکی پسند هستند.
یکی از مهمترین ویژگی های بام سبز نگهداری کم و آسان آن است. به همین دلیل انتخاب این روش از آبیاری با سیستم اجرایی مناسب و گیاهان مقاوم می تواند در توسعه این روش کشت موثر باشد. در بعضی مناطق نیز، ممکن است تنها در ماه ها یا فصل های خاصی به دلیل هوای خشک و شدت گرما نیاز به آبیاری باشد؛ و در بقیه سال آبیاری با بارش های طبیعی منطقه تامین شود. این شکل از آبیاری تلفیقی در استفاده درست از منابع بسیار موثر خواهد بود و سلامت گیاه را تضمین خواهد کرد.
جدا از سیستم کشت بدون آب، کلیه سیستم های آبیاری دارای اجزای مشخصی هستند که چه به صورت دستی و چه به صورت اتوماتیک عملیات آبیاری را انجام می دهند. بخش پایه تمام این سیستم ها منبع آب و برق ، تانک ذخیره آب، پمپ و سیستم انتقال آب به گیاهان است.
آبیاری دستی
در سیستم آبیاری دستی، بر روی بام شیربرداشت برای تامین آب در نظر گرفته می شود. تعداد و محل های شیر برداشت بر اساس مساحت بام و طول شلنگ آبپاش تعیین می گردد؛ به گونه ای که تمام سطح بام را پوشش دهند. علاوه بر آن باید فشار لازم برای پاشش آب به وسیله پمپ تامین شود؛ و بهتر است یک تانک نیز برای کمک به عملکرد پمپ در نظر گرفته شود.
در آبیاری دستی می توان مسیرهای دسترسی را با کفپوش مشخص کرد تا از لگد کردن گیاهان خودداری شود. و برای آبیاری از سری آبپاش مناسب استفاده نمود. مسئول نگهداری روف گاردن نیز باید آموزش های لازم برای نگهداری گیاهان را دیده باشد و اصول ایمنی کار در ارتفاع را رعایت نماید. در مناطقی که گرما یا خشکی دوره ای در چند ماه محدود از سال وجود دارد، استفاده از سیستم آبیاری دستی مناسب است. چون در سایر ماهها آب مورد نیاز گیاهان از طریق بارندگی تامین خواهد شد.
آبیاری بارانی (آب پاش)
آشناترین محل استفاده از روش آبیاری بارانی برای سطوح چمنکاری است. در این روش پاشنده های اسپرینکلر آب را به صورت قطرات کوچک بر روی گیاهان می ریزد. این روش آبیاری به دلیل دمای زیاد بام و افزایش تبخیر به اندازه آبیاری قطره ای کارآمد نیست. اما می تواند به بالابردن رطوبت محیط و کاهش دما کمک کند. علاوه بر آن برای بام های سبز که پوشش عمده آنها گیاهان پوششی و علفی هستند قابل استفاده است.
انواع مختلفی از اسپرینکلرها برای استفاده وجود دارند مانند اسپرینکلر ثابت، نوسانی و چرخشی. نوع و تعداد اسپرینکلرها و محل قرارگیری آنها بر اساس مساحت، شعاع پاشش اسپرینکلر، نوع گیاهان و نیاز آبی تعیین می شود. برای داشتن آبیاری موثر این سیستم باید توسط متخصص آبیاری طراحی شود. یک نکته بسیار مهم در استفاده از آبیاری بارانی تامین فشار مورد نیاز آن است، چون اسپرینکلرها در فشار کم آب غیرفعال می شوند. مدیریت سیستم آبیاری می تواند به صورت دستی یا با استفاده از تایمر و بردکنترل به صورت هوشمند انجام شود. استفاده از سیستم هوشمند می تواند به بالابردن بهره وری سیستم نیز کمک کند.
آبیاری قطره ای
سیستم آبیاری قطره ای جدیدترین، دقیق ترین و به صرفه ترین روش از نظر میزان مصرف آب است. در این روش لوله های آبیاری در روی خاک خوابانده شده یا در لایه بالایی خاک دفن می شوند. آب از طرق نازل های کوچک نصب شده بر روی لوله های فرعی قطره قطره وارد خاک می شود. در نتیجه آب مصرفی به طور مستقیم در دسترس ریشه قرار می گیرد. در آبیاری قطره ای ..........
برای مطالعه ادامه مطلب در سایت اسپینگر می توانید از لینک زیر استفاده نمایید.
خاک روف گاردن از ترکیب چه موادی تهیه می شود؟
روف گاردن به عنوان روشی نو در اجرای فضای سبز، مواد و مصالح جدیدی را وارد این صنعت کرده است. بر این اساس متریال ها به صورت هدفمند در آن استفاده می شوند. همانطور که در مقاله ی «ویژگی های خاک روف گاردن» شرح داده شد، خاک به عنوان بستر اصلی گیاه اهمیت بسیار زیادی دارد. ترکیب خاک روف گاردن ضمن داشتن وزن کم، باید تخلخل، بافت، زهکشی و مواد مغذی مناسبی داشته باشد. کاهش کیفیت هر یک از این فاکتورها سبب آسیب جدی به گیاهان خواهد شد.
با توجه به مواد موجود در بازار فرمول های مختلفی برای ترکیب خاک روف گاردن وجود دارد. این خاک به طور پایه به سه بخش تقسیم می شود. ماده پایه خاک، ماده سبک کننده خاک با زهکش مناسب، ماده غنی کننده خاک. بخش اول خاک می تواند خاک باغی مرغوب یا ماسه رودخانه ای شسته شده باشد که دارای مقدار کمی رس است. در بخش دوم که سنگهای متخلخل است می توان به انواع منابع معدنی اشاره کرد مانند: خرده آجرهای سفالی و تایلها، مخلوط درشت دانه ها و ریز دانه ها، خاک معدنی، شن و ماسه، گدازه ها، خاک رس، خرده آجر و سرباره؛ و در بخش سوم انواع منابع آلی موادی چون : خرده چوبها و درختان، ذخیره سازی مواد و تولید کود، خاک آلی، خزه های مردابی، مخلوط های سلولزی (چوب خرده) ، ذغال سنگ قرار می گیرند.
برای مطالعه بیشتر درباره ساخت روف گاردن می توانید مقاله " ویژگی های خاک روف گاردن " را مطالعه نمایید.
ترکیب خاک روف گاردن
یک ترکیب بسیار رایج خاک عبارت است از 3/1 ماسه، 3/1 سنگ های متخلخل و 3/1 گیاه خاک مصنوعی (ترکیبی از چوب پوسیده و کود نباتی). در کتاب «راهنمای طراحی و اجرای بام های سبز» از سازمان برنامه و بودجه،مواد پایه خاک به این شکل معرفی شده است: « مواد پایه خاک، خاک رس، ماسه و خاک برگ هستند که در بام سبز می توانند تفاوت هایی داشته باشند. مواد افزودنی که به منظور افزایش قابلیت جذب آب، کاهش وزن و تغذیه گیاه مورد استفاده قرار می گیرند، موادی همچون پوکه های معدنی و صنعتی، پرلیت، شلتوک برنج، ورمی کمپوست و کوکوپیت هستند. تناسب ترکیب این مواد با توجه به وزن مورد انتظار و ضخامت خاک و نوع گیاه متفاوت است».
گذشته از تمام منابع ذکر شده ، برای تهیه خاک روف گاردن همیشه از بهترین و با کیفیت ترین مواد استفاده می شود. به همین دلیل مواد تشکیل دهنده عموما شامل خاک باغی مرغوب، ماسه رودخانه ای، پرلیت، کوکوپیت، پیت ماس، کود حیوانی کاملا پوسیده و انواع کمپوست مرغوب می باشد که در سطوح کوچک شلتوک برنج، ذغال یا تفاله چای نیز ممکن است به آن افزوده شود.در تمامی ترکیب های خاک روف گاردن باید چند اصل اساسی رعایت شود. خاک باید دارای وزن مناسب، نفوذ پذیری بالا، بافت مناسب، غنی از مواد غذایی و عاری از بذر علف های هرز، آفات و بیماری ها باشد. در این مقاله ترکیبات تشکیل دهنده خاک مناسب روف گاردن معرفی شده است.
ماسه Sand
ماسه در خاک روف گاردن برای بالا بردن تخلخل، ایجاد بافت مناسب و زهکشی خاک استفاده می شود. خاک ماسه ای دارای 75 درصد ماسه است. قطر دانه های آن بین 0.06 تا 2 میلیمتر بوده و بر اساس اندازه دانه های ماسه تقسیم بندی می شود. میزان رس موجود در خاک ماسه ای مقدار نگهداری آب آن را تعیین می کند. خاک ماسه ای دارای نفوذ پذیری آب بالا و مواد غذایی بسیار کم است. به همین دلیل با کودهای مختلف ترکیب می شود.
ماسه مورد استفاده در خاک کشاورزی ماسه طبیعی است، که از منابع طبیعی مستقیم برداشت می شود و کار اضافی روی آن انجام نمی شود. عموما از نزدیک ترین منبع به محل ترکیب خاک تهیه می شود و معمولا ماسه شسته شده رودخانه ای است. با این وجود باید توجه داشت ترکیبات و کیفیت ماسه رودخانه ای در مناطق مختلف متفاوت است مثلا می تواند ماسه شور یا آهکی باشد. این نکات در ترکیب با سایر مواد باید در نظر گرفته شود.
پرلیت Perlite
پرلیت نوعی سنگ آتشفشانی سیلیسی است که در نتیجه انجماد گدازه های آتشفشانی، آب مولکولی در خود ذخیره کرده است. این آب در اثر حرارت دهی و شوک گرمایی از آن خارج شده و ماده منبسط سفید رنگی تولید می کند. پرلیت بدست آمده دارای حفره های زیاد و وزن بسیار سبک است. و از نظر اسیدیته خنثی است. پرلیت در ترکیب با خاک وزن آن را بسیار کم کرده و قابلیت زهکشی خاک و ظرفیت نگهداری آب را در آن بالا می برد.
یکی دیگر از مواد معدنی متخلخل سبک ورمیکولیت است که ترکیب آن با پرلیت تفاوت دارد. عملکرد کلی آن شبیه پرلیت برای سبک کردن خاک و بالا بردن ظرفیت نگهداری آب می باشد. با این وجود در جزییات عملکردی با هم متفاوت هستند. از ورمیکولیت عموما برای محصولات هیدروپونیک و گلخانه ای استفاده می شود. با این وجود می تواند به عنوان ماده سبک کننده و نگهدارنده آب در ترکیب خاک روف گاردن نیز استفاده شود.
کوکوپیت Coco peat
کوکوپیت نوعی خاک آلی فرآوری شده است، که از الیاف نارگیل تهیه می شود. بافت آن دارای رشته های زیادی است که ضمن داشتن پیوستگی و جذب بالای آب، تخلخل مناسب و وزن سبکی دارد. اضافه کردن کوکوپیت ضمن بالا بردن خاصیت پیوستگی خاک و جذب رطوبت، وزن خاک را در حجم بسیار کم می کند.
با وجود مزایای ذکر شده، از آنجاییکه کوکوپیت از خاک های وارداتی است، هزینه پایه خاک را افزایش می دهد. و در مقادیر بالا همیشه در بازار موجود نیست. خاک کوکوپیت از نظر اسیدیته خنثی است، اما در برخی موارد دارای شوری است که قبل از مصرف نیاز به شستشو دارد. کوکوپیت موجود در بازار به صورت قالب های فشرده وارد می شود که با اضافه کردن آب، از حالت فشرده خارج شده و قابل ترکیب با خاک می شود.
خاک برگ Leaf mold
خاک برگ از پوسیده شدن و تجزیه شدن برگ، شاخه و سایر بقایای گیاهی ایجاد می شود. این خاک تیره رنگ و سبک که بوی متفاوتی از خاک معمولی دارد، روی سطح خاک جنگلهای شمال نیز دیده می شود. خاک برگ از نظر مواد غذایی بسیار غنی است و تمامی مواد مورد نیاز گیاه را تامین می کند. خاک برگی که به صورت تجاری در دسترس است، بقایای گیاهی خرد شده ای است که توسط تولید کننده در معرض پوسیدگی قرار گرفته اند. ترکیب این خاک با توجه به گیاهان تشکیل دهنده آن متفاوت است. ترکیب خاک برگ با خاک باغچه و یا شن و ماسه، بافت خاک را اصلاح کرده و کیفیت آن را بهبود می بخشد.
کودحیوانی Manure
کود حیوانی مواد نیمه پوسیده یا کاملا پوسیده حاصل از فضولات حیوانات است که برای مصارف کشاورزی استفاده می شود. کودهای حیوانی رایج عبارتند از کود گوسفند، گاو، اسب و مرغ. کود حیوانی به دلیل مقدار بالای موادآلی و غذایی بسیار غنی است. اما ترکیبات این کودها با یکدیگر متفاوت بوده و باید بر اساس نوع گیاه استفاده شوند. عموما کود کاملا پوسیده گاوی برای روف گاردن استفاده می شود. از نشانه های کود حیوانی مرغوب، رنگ تیره و بدون بو بودن آن است. یکی از مهمترین عوامل انتقال بذر علف های هرز و آفات، کود حیوانی نامرغوب است. کود تازه علاوه بر بوی بد آن دارای بذر علف هرز نیز می باشد. عمده بیماریهای موجود در خاک از طریق کود حیوانی و خاک برگ منتقل می شود. به همین دلیل باید کود مورد استفاده کاملا پوسیده و حتما آفت کشی شده باشد.
کمپوست و ورمی کمپوست Compost & Vermicompost
کمپوست پسماندهای آلی تجزیه شده ای هستند که از تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی و یا زباله های تر شهری و فاضلاب بدست می آیند. مواد آلی موجود در این مواد از راه تجزیه هوازی و بی هوازی به خاک غنی تبدیل می شوند که در مصارف کشاوزی استفاده می شود. کمپوست به صورت خانگی و یا صنعتی قابل تهیه است. مواد موجود در کمپوست برای گیاهان به آسانی قابل جذب است علاوه بر آن کمپوست نیز مانند کودحیوانی پوسیده و خاکبرگ، در ترکیب با خاک کیفیت و ظرفیت نگهداری رطوبت را بالا برده و باعث متعادل شدن بافت خاک می شود. گیاهان در این خاک ریشه دوانی بهتری خواهند داشت. کمپوست ها به دلیل روند فرآوری نیمه صنعتی عموما عاری از بیماری هستند.
ورمی کمپوست یک نوع بسیار با کیفیت از کمپوست است که به وسیله نوعی کرم به نام (Eisenia Foetida) تولید می شود. در این روش مواد در حال پوسیدن توسط این نوع کرم مصرف می شود و در نهایت مواد دفعی آن به همراه لاشه کرم ها، کمپوست را تشکیل می دهد. ورمی کمپوست یکی از غنی ترین انواع کمپوست ها از نظر مواد غذایی است. ضمن آنکه بوی نامطبوع و آلودگی میکروبی نیز ندارد. هزینه ورمی کمپوست به نسبت سایر کمپوست ها، کودهای حیوانی و خاک برگ بیشتر است. این محصول در بازار بر اساس سرند انجام شده، در دانه بندی های متفاوت عرضه می شود.
تفاله چای، سبوس برنج ، خاک ذغال
در برخی موارد از تفاله چای یا سبوس برنج برای سبک کردن خاک استفاده می شود. تفاله چای ..............
برای مطالعه ادامه مطلب در سایت اسپینگر می توانید از لینک زیر استفاده نمایید.
قوانین و ضوابط ساخت بام سبز
تاکید بر بالابردن شاخص های سلامت یکی از مهمترین دستور العمل های توسعه کلان شهرهاست. گسترش فضای سبز بلند مرتبه (روف گاردن) با کاهش آلودگی هوا، جذب آلاینده ها، حفظ منابع آبی و سلامت روانی مردم تاثیر چشمگیری بر این شاخص دارد. به خصوص که برآورد هزینه/فایده بلند مدت آن بسیار مقرون به صرفه است. اما پیش نیاز این توسعه، تصویب قوانین و تدوین دستورالعمل های اجرایی برای سازه های سبز جدید در نظام ساخت و ساز شهری است.
در کشورهای پیشرفته سالهاست که بر استفاده از انرژی های پاک و توجه به محیط زیست تاکید می شود. به همین دلیل ساخت روف گاردن به عنوان یک دستورالعمل اجرایی در برنامه ریزی شهری گنجانده شده است. به طور مثال در آلمان حدود 10 درصد از خانه ها دارای روف گاردن هستند و یا در شهر توکیو ساختمان های جدید با متراژ بالای 1000 متر مربع، باید 20 درصد سطح بام را به فضای سبز اختصاص دهند.
برای مطالعه بیشتر درباره روف گاردن می توانید مقاله ” روف گاردن چیست؟ “ را مطالعه نمایید.
با وجود سابقه بالای ساخت بام سبز در دنیا، این تکنیک در دهه اخیر به صورت جدی در ایران مطرح شده است. شهرداری تهران به عنوان مرجع اصلی قوانین شهرسازی از دهه 1380 شروع به معرفی و تبلیغ در راستای توسعه سازه های سبز جدید کرد. و از آنجاییکه بالا بردن سرانه فضای سبز خصوصی یکی از گزینه های مهم در افزایش فضای سبز بود، قوانین تشویقی برای آن در نظر گرفته شد. که از جمله آنها دریافت عوارض کمتر، افزایش تراکم ساخت و مشوقهای مالیاتی بود.
با وجود قوانین تشویقی، قوانین دقیق و مدونی درباره ساخت و ساز بام باغ ها هنوز تدوین نشده است. پیرو شهرداری تهران، شهرداری های سایر کلان شهرهای بزرگ به صورت منطقه ای اقدام به تصویب قوانین تشویقی و ضوابط ساخت بام سبز کرده اند. به طور مثال شهرداری شیراز در سال 1393 و شهرداری مشهد در سال 1391 این مصوبات را اعلام کرده اند. در حال حاضر تقریبا همه کلان شهرهای ایران دستورالعمل مصوب در مورد بام سبز را ابلاغ کرده ، و یا تصویب آن را در دستور کار خود قرارداده اند.
مجوز ساخت بام سبز یکی از بخش های جدید در پروانه های ساختمانی است. در حال حاضر طرح بام سبز در روند گرفتن پروانه ساخت، باید به تایید شهرداری برسد، و درصوتیکه مجوز ساخت مربوط به قبل باشد، برگه دستور ساخت روف گاردن می تواند با مراجعه به شهرداری گرفته شده، و به پروانه ساخت صادر شده اضافه گردد. در این بررسی فنی باید علاوه بر مقاومت سازه ساختمان در برابر اضافه بار ناشی از اجرای روف گاردن ، نقشه های الکتریکال و مکانیکال نیز برای تاسیسات روی بام و فضای سبز طراحی و بازبینی شوند. ضمن آنکه بام سبز مانعی در تاسیسات یا خدمات شهرداری ایجاد نکرده باشد، و امنیت ساختمان را کاهش ندهد.
علاوه بر قوانین کلی ارائه شده،سازمان برنامه و بودجه کشور در سال 1398 ، کتابچه ای را با عنوان راهنمای طراحی و اجرای بام های سبز منشر نمود که به عنوان اولین راهنمای رسمی ساخت بام سبز ارائه شده است. و در آن عناوین مختلفی مانند تعریف بام سبز، الزامات اجرایی و الزامات محیطی در بخش های مختلف شرح داده شده.
بر اساس موارد فوق برای دریافت ضوابط ساخت و ساز بام سبز در هر شهر و دریافت مجوز، می توان به شهرداری یا نظام مهندسی آن شهر مراجعه نموده و از قوانین تشویقی نیز برخوردار گردید. در ادامه به عنوان نمونه بخشی از قوانین تشویقی بام سبز مربوط به شهرداری شیراز و مشهد ذکر شده است.
قوانین تشویقی ساخت بام سبز در شیراز
در مجموعه قوانین، مقررات و مصوبات مربوط به محاسبه عوارض شهرداری شیراز سال 1393 بام سبز معرفی شده است. فصل بیست و یکم این مجموعه با عنوان بام سبز، علاوه بر ارائه تعریف مشخص برای بام سبز دستورالعمل های اجرایی را نیز عنوان می کند که در آن حداقل های ساخت، ارائه نقشه های فنی، عناوین نظارت شهرداری و نکات مربوط به اخذ پروانه و پایان کار به صورت کلی وجود دارد. در ادامه، بند 15 این مصوبه ،که با موضوع عناوین تشویقی در ساخت بام سبز تدوین شده است را می توانید مطالعه نمایید.
بند 15
جهت تشویق و افزایش انگیزه ساخت بام سبز و افزایش سرانه فضای سبز شهر، شهرداری اختیار دارد تا در صورت حصول شرایط بند 13 (شرایطی که حداقل های تامین فضای سبز را رعایت می کند، مثلا در هر 40 متر مربع باید 2 درخت کاشته شود) نسبت به اعطای تشویق های زیر اقدام نماید:
الف: به ازای هر متر مربع فضای سبز (مازاد بر 40% فضای سبز بند 13 الف)، با مشخصات اجرائی مورد تایید شهرداری، برای ساختمان هایی که در حال اخذ پروانه ساختمانی هستند، تراکم مجاز ساختمانی به شرح زیر قابل افزایش خواهد بود:
- الف-1- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز گسترده (مازاد بر 40% فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تایید شهرداری، 1 متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.
- الف-2- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز نیمه فشرده (مازاد بر 40% فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تایید شهرداری، 2 متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.
- الف-3- در صورت اجرای هر متر مربع فضای سبز فشرده (مازاد بر 40% فضای سبز اجباری) طبق ضوابط اجرایی مورد تایید شهرداری، 3 متر مربع به تراکم مجاز با اخذ عوارض قانونی افزوده شود.تبصره: اضافه تراکم ذکر شده در بند 14-الف میتواند حداکثر تا 10% در هر طبقه با در نظر گرفتن پیش آمدگی مجاز در طرفین پلاک و رعایت حقوق مجاورین به اجرا درآید. در صورتی که 10% مساحت ذکر شده در هر طبقه، جوابگوی تراکم مازاد مورد نیاز نباشد، امکان اضافه کردن حداکثر یک طبقه به اندازه تراکم مورد نیاز حاصل از تشویق، با رعایت فاصله از لبه ی بام مشرف به فضای باز و معبر وجود خواهد داشت.
ب:به میزان 30% مساحت مفید بام، نسبت به اعطای تراکم در یک طبقه اضافه در جهت ساخت کاربریهای مرتبط با بام سبز (غیر مسکونی) نظیر سالن اجتماعات، سالن ورزشی و… بر روی بام با اخذ عوارض قانونی و نیز فاصله گرفتن از لبه های بام، در سمت معبر و فضای باز و نیز رعایت تمام اصول و ضوابط سازهای و اجرایی اقدام گردد.
ج: جهت تشویق و افزایش انگیزه ساخت بام سبز، متقاضی میتواند نسبت ...................
برای مطالعه ادامه مطلب در سایت اسپینگر می توانید از لینک زیر استفاده نمایید.
